Je wordt er stil van. Zondag begint voor christenen wereldwijd de lijdensweek, ook wel Stille of Heilige Week genoemd. De kerk staat stil bij de vernedering en verwerping van de Heere Jezus voorafgaand aan Zijn opstanding. Is het feit dat godsdienst en politiek Jezus verwierpen geen reden dat Hij het bij het verkeerde eind had? Laat de ‘afgang’ van de Stille Week zien dat Jezus een mislukte rabbi was?
JA
Spurgeon had succes en preekte elke week voor 5000 mensen. Met Billy Graham ging het nog beter. Hij had een effectieve en grote organisatie, preekte voor miljoenen en maakte films. Hij was geestelijk vertrouwensman van Amerikaanse presidenten en ontving respect uit alle kerken.
Dat kun je van Jezus niet zeggen. Volgens de theologen van Zijn tijd deugde Hij niet. Mensen liepen massaal weg omdat ze Zijn aanspraken veel te ver vonden gaan (Joh. 6:67). De organisatie van de Heere Jezus bestond uit ongeziene en ongeletterde mensen. Dat de financiële vertrouwensman van de club Hem verraadde aan de autoriteiten, laat wel zien dat er een luchtje zat aan Zijn bediening. Zelfs de trouwste volgelingen lieten Hem in de steek. Door allen verlaten, werd Hij bespot, bespuugd, geslagen, gegeseld. En ten slotte: in alle weerloosheid, met verlies van alle controle over lichamelijke functies, in het openbaar doodgemarteld aan een kruis. Oneerlijk en tragisch, maar een mislukte carrière.
Wij hebben liever Billy Graham dan Jezus. Succes is ook onze maatstaf. Dat is veiliger: mensen in de kerk en de collectezakjes vol. Als de zaak misloopt, zoals in de Stille Week, dan rustte er geen ‘zegen’ op en passen we het bedrijfsplan aan.
NEE
Wie zo met het christelijk geloof omgaat, kan geen Stille Week houden. Het sacrale is weg, want wíj doen alles. Jammer genoeg plaagt die oorverdovende stilte van boven tegenwoordig weinig mensen. Er is te veel lawaai op de godsdienstige markt beneden. Ook ons leven balanceert tussen „Hosanna” en „Kruisig Hem”, afhankelijk van de vraag of Jezus onze idealen ondersteunt of onze plannen in de weg staat.
De Vroege Kerk kreeg al te maken met het verwijt dat Jezus niet door de mensen geëerd werd en geen succes had. Voor de filosoof Celsus ging Jezus in tegen het Griekse ideaal en eergevoel. In plaats van koningen, professoren en financiers uit de hoofdstad, trok Hij vissers, vrouwen en mensen uit de achterbuurt van Israël. De wetenschapper Porphyrius zei dat Jezus na Zijn opstanding had moeten verschijnen aan belangrijke mensen zoals Herodes, Pilatus en het Joodse Sanhedrin.
Goden maken naar ons beeld en onze gelijkenis, is een eeuwenoude verzoeking. Romulus, de stichter van Rome, veranderde op eigen houtje de mening van de goden, zodat hij koning kon worden. Ook wij bepalen graag wat God moet denken. De Stille Week laat echter zien dat Gods waardestelsel anders is dan het onze (Jes. 55:9).
Bij het laatste oordeel gaat het niet over salaris, bekendheid en opiniepeilingen. Slechts één mening telt. Een beker fris water weegt daar zwaarder dan hofpredikant zijn bij koning Willem-Alexander (Matth. 10:42). Toen ik als predikant in de gezondheidszorg werkte, haalde een 100-jarige dame vaak deze woorden van de Heere aan: „Voorwaar zeg Ik u: Voor zoveel gij dit een van deze Mijn minste broeders gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan” (Matth. 25:40).
De Heere Jezus kwam niet voor menselijk succes, maar om de wil van de Vader te doen (Ps. 40:8-9), juist in de Stille Week. Godsdienstig en politiek kabaal overschreeuwde alles, zodat het Woord van de Vader onhoorbaar leek. Iedereen werd meegesleept, maar Jezus niet. Als Zoon van God was Hij bekwamer, rechtvaardiger en geleerder dan iedereen. Behalve vernederend moet het voor Hem ook uitermate frustrerend zijn geweest. Onrecht heerste bij de rechters, pragmatisme gaf de toon aan in de politiek en de leugen triomfeerde in de godsdienst. De theologen waren zozeer verblind door het eigen gelijk dat ze het Woord van God uit de weg ruimden. Nietzsche had gelijk: „Gott ist tot! Und wir haben ihn getötet!” We kunnen God uitbannen uit ons denken of aanpassen aan onze idealen.
DUS
In de Stille Week komen we onder de indruk van de onuitsprekelijke liefde van God. Tegenover het slechtste van de mens stelt Hij het beste. Wij hadden graag het oordeel over Jeruzalem op Goede Vrijdag laten beginnen; of liever nog eerder, op palmzondag. Met Petrus zouden we de gedachte aan vernedering, lijden en kruisdood afgedaan hebben als minderwaardige theologie: „Zo mag u niet denken, Heere!” (Matth. 16:22). Dan zou nooit de weg tot de Vader heropend zijn.
Gelukkig hebben wij het niet voor het zeggen. Echte godsdienst wordt niet hier beneden gemaakt, maar boven.