Dodenherdenking is een moment van bezinning. Ook ongelovigen beseffen op 4 mei dat de mens ten diepste zondig is. We zijn als samenleving in staat tot gruweldaden. Juist het beschaafde Duitsland viel in handen van de nazi’s. Nederland is medeverantwoordelijk voor de verwoesting van het christendom in het Midden-Oosten. Met een open Bijbel leidt Dodenherdenking tot zelfkritiek, geestelijk inzicht en bekering.
Ooit stond ik tijdens Dodenherdenking op wacht bij het oorlogsmonument in ons stadje op de Veluwe. Bij gebrek aan ‘echte’ soldaten waren de zeeverkenners gevraagd.
Het waren andere tijden. Een identificatieplicht was politiek ondenkbaar. Daarvoor hadden nog te veel mensen de oorlog persoonlijk meegemaakt. Een ”Ausweis” voor burgers gold als een zwaktebod. Die duidde erop dat een overheid dwang nodig had om haar gezag te doen gelden. Een identificatieplicht was een ongeoorloofde inmenging in het leven van burgers, een eerste stap naar een totalitair regime. Toch loopt elke Nederlander nu met een ‘Ausweis’ op zak. We weten allemaal de redenen: Europa, de afgedwongen multiculturele samenleving en de open grenzen.
Op basis van leugens raakten we betrokken bij oorlogen in Irak, Afghanistan en Syrië. Iran, waar de grootste concentratie delfstoffen ligt, staat nog op de agenda. De landen waar de terroristen echt vandaan kwamen (Saudi-Arabië) of een veilig heenkomen vonden (Pakistan) werden niet lastiggevallen. Die bleven bondgenoten en handelspartners. Saudi-Arabië en het nieuwe bewind van Irak staan ook dit jaar in de mondiale top vijf van landen die mensen executeren (New York Times 10-4-2019).
We sloten een partnerschap met de antichrist. Op bekering tot het christendom staat in Saudi-Arabië en Pakistan de doodstraf. Wie dan toch, zoals Josafat, optrekt met Ahazia (2 Kronieken 20) moet geen zegen verwachten.
Mede door Nederlands beleid werden miljoenen levens verwoest in landen die niets met ”nine-eleven” (9-11) te maken hadden. Vooral onze geloofsgenoten moesten eraan geloven. In 2003 telde Irak nog anderhalf miljoen christenen, in 2018 nog maar zo’n 250.000. De rest werd vermoord, kwam om of vluchtte weg voor het regime waarvoor Nederland ruim 100.000 soldaten opleidde.
In Syrië werd het ergste voorkomen. De geplande machtswisseling mislukte. Vooral dankzij Rusland en doordat Trump tegen zijn generaals in durfde gaan. Door goede onderzoeksjournalistiek van Nieuwsuur weten we dat onze regering het terrorisme in Syrië steunde met miljoenen euro’s. Ook daar vielen talloze christenen en werden eeuwenoude christelijke steden verwoest.
Veel sprekers op 4 mei zoeken het kwaad ver weg, bij nazi’s en bij alles wat niet met de eigen politieke ideologie overeenkomt. De Bijbel moedigt ons echter aan om het kwaad dicht bij huis te zoeken. Om te beginnen in ons eigen hart. Geldzucht is de wortel van alle kwaad (1 Timotheüs 6:10). Niet slechts in de oorlogen in het Midden-Oosten, maar ook in ons persoonlijk leven en in onze verhouding met anderen.
Dante’s ”Inferno” reserveert daarom de diepste afdeling van de hel voor bankiers. In de middeleeuwen gold winst maken op geld als een grotere misdaad dan een moord of ernstig zedendelict. De handen van bankiers lijken schoon te blijven, maar ze lieten een stroom van wanhoop en verwoeste levens achter zich. Menige slechte oorlog stoelde op hun financiering. Wie terugziet op de 20e eeuw, moet constateren dat er sinds Dante niets is veranderd.
Hoe gaan wij om met geld? Daar ligt de wortel van onze zonden, ook de internationale. Klagen over onze zondigheid en de toestand van de wereld helpt niet. God vraagt zowel concrete zondenbelijdenis als gehoorzaamheid, ook als dat niet uitkomt. Als de profeet Amos de belangrijkste zonden van Israël noemt, staan economische overtredingen voorop (Amos 2:6-7).
Dodenherdenking bepaalt ons bij onze eigen sterfelijkheid (Psalm 90:12-17). Zonde brengt slechts tijdelijk gewin. Christenen die voor hun overtuiging de hoogste prijs betaalden, zijn tot voorbeeld (Lukas 12:8-9). Laten we daarom ook onze gevallen Iraakse en Syrische geloofsgenoten herdenken.
De auteur is classicus en nieuwtestamenticus. In deze rubriek worden antwoorden gegeven op vragen over het christelijk geloof.